Filmy przeznaczenie

Adaptacja opowiadania Michała Lermontowa. Wojska stacjonujące na Kaukazie. Porucznik Wulicz jest fatalistą. Uważa, że każdy ma zapisany los, którego nie uniknie. Aby to udowodnić, przykłada do skroni naładowany pistolet… ale ten nie wypala. Porucznik Pieczorin z powątpiewaniem przysłuchuje się wywodom kolegi. Towarzyszy mu przeczucie, Wulicz niebawem zginie. Czy jego przeczucia okażą się prorocze?

Wykształcony Devadas (Akkineni Nageshwara Rao) powraca po latach do swojej rodzinnej wioski. Spotyka tam swoją dawną przyjaciółkę Parvathi (Savitri), dla której urody traci głowę i z miejsca zakochuje się. Rodzina dziewczyny proponuje małżeństwo jego rodzinie, ale zostają odrzuceni z powodu niższego statusu społecznego. Przygnębiony Devadas wyjeżdża a Parvathi wychodzi za mąż. Aby zapomnieć o ukochanej, zrozpaczony mężczyzna bez przerwy upija się i spędza czas z zakochaną w nim kurtyzaną Chandramukhi (Lalita). Pomimo wszystkiego, Devadas nie potrafi jednak zapomnieć o ukochanej i ta miłość powoli go zabija...

Polska prapremiera sztuki Goethego odbyła się w 1961 roku w warszawskim Teatrze Współczesnym. Doczekała się też wersji telewizyjnej (premiera 8 lutego 1965 roku). Nowe możliwości techniczne sprawiły, że inscenizacja Erwina Axera jeszcze zyskała na wartości. Pełnym blaskiem jaśnieje też kreacja Zofii Mrozowskiej jako Ifigenii, z pewnością jedna z najlepszych w bogatym dorobku tej aktorki. W mitologii greckiej Ifigenia pozostaje w cieniu swego sławniejszego rodzeństwa – Elektry i Orestesa. Jej losy są wszakże nie mniej dramatyczne, choć pozbawione piętna zbrodni. Przeciwnie, to dzięki Ifigenii naznaczony klątwą bogów ród Atrydów doczekał się moralnego odrodzenia. W klasycznie zbudowanej sztuce Johanna Wolfganga Goethego mniej znana z córek Agamemnona urasta do rangi jednej z najpiękniejszych pod względem etycznym postaci mitologii. Pomimo że sztuka Goethego dotyka spraw makabrycznych i mrocznych, tchnie z niej niezwykły optymizm. Wedle autora „Fausta” człowiek nie może uciec od swego przeznaczenia. Z drugiej wszakże strony dzięki uczciwości, sprawiedliwości i umiłowaniu prawdy jest w stanie odnieść zwycięstwo nad gwałtem i nienawiścią. W dramacie Goethego przemoc, podstęp, zawiść i duma uznają wyższość niezdolnej do kłamstwa i podłości bezbronnej Ifigenii.